کتاب تعلق ، محور تحول در انسان ، نگاهی نو در اخلاق و تربیت اسلامی ، درس های اخلاقی مرحوم آیت الله محی الدین حائری شیرازی است که با نگاهی نو، به محورهای اصلی تحول در وجود انسان می پردازد. استاد در ابتدای کتاب می نویسد: «دغدغه می خواهیم ببینیم اثر اخلاق در اسلام چیست و موضع آن کجاست و به عنوان شروع، درباره پیداکردن ارزش اخلاق و موضع آن ازنظر اسلام بحث می کنیم.
اخلاق یعنی موضع گیری انسان در قبال مسائلی که با او مرتبط است. این موضع گیری نتیجه دو چیز است: یکی آگاهی و دیگری تعلق.» ایشان بر همین اساس به بحث تحول در وجود انسان می پردازد.
مباحث کتاب در بخش هایی با این عناوین تدوین شده است: جایگاه اخلاق در اسلام، محور تحول در وجود انسان، حب الدنیا رأس کل خطیئه، موضع انسان در برابر دنیا و حقیقت خودش، نفسانیت، آرزو، ذکر، انسان بین دو کشش، سیر و تیه و پرسش و پاسخ.
در بخشی از کتاب تعلق ، محور تحول در انسان می خوانیم اراده انسان است که وضع او را مشخص می کند. حرکت انسان، تابع تعلق اوست؛ یعنی انسان در جهت تعلق خود حرکت می کند. انسان موجودی است متحرک که حرکت او نتیجه تعلق او و در جهت تعلق اوست. تعلق به خاک، انسان را موجودی خاکی می کند. تعلق به مافوق خاک، انسان را مافوق خاکی می کند.
انسان به هر چیز که متعلق شد، همان تعلق مبین هویت او می شود. اینکه آرزوها حجاب های انسان و خدا تلقی می شود، به این دلیل است که این آرزوها در انسان تعلق به وجود می آورد و این تعلق ها انحطاط می آورد و این انحطاط، انسان را نسبت به خدا در پرده قرار می دهد. پس اگر بنا باشد پرده ها دریده شود، باید تعلق ها کنار زده شود.
